Glasornament Vijfheerenlanden
Geschiedenis Leerdam/Vijfheerenlanden
De geschiedenis van de gemeente Vijfheerenlanden in een notendop.
Leerdam
1143 voor het eerst genoemd
1382 Stadsrechten verkregen van Otto van Arkel
1851 Gemeentewet. Leerdam wordt “gewone” gemeente in het kader van de nieuwe gemeentewet die opgesteld werd naar aanleiding van de nieuwe grondwet in 1848.
1986 Gemeentelijke herindeling. De gemeenten Leerdam, Schoonrewoerd en Kedichem/Oosterwijk worden samengevoegd tot de gemeente Leerdam
2019 Gemeentelijke herindeling. De gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik vormen samen de gemeente Vijfheerenlanden.
Zederik
1000 Zederik bestaat voor het grootste gedeelte uit (voormalige) buurtschappen en agrarische dorpen. Ameide is het enige stadje en wordt voor het eerste genoemd in 1021
1277 Ameide krijgt stadsrechten van Floris V en behoort daarmee tot de oudste steden van Holland
1851 Gemeentewet. Ameide, Hei- en Boeicop, Leerbroek, Lexmond, Meerkerk, Nieuwland en Tienhoven (ZH) worden gemeenten in het kader van de nieuwe gemeentewet die opgesteld werd naar aanleiding van de nieuwe grondwet in 1848.
1986 Gemeentelijke herindeling. De gemeenten Ameide, Hei- en Boeicop, Leerbroek, Lexmond, Meerkerk, Nieuwland en Tienhoven (ZH) worden samengevoegd tot de gemeente Zederik
2019 Gemeentelijke herindeling. De gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik vormen samen de gemeente Vijfheerenlanden.
Vianen
1000 Vianen voor het eerst genoemd als nederzetting
1336 Stadsrechten verkregen van Willem van Duivenvoorde
1812 Vianen wordt gemeente
1851 Gemeentewet. Vianen wordt “gewone” gemeente in het kader ven de nieuwe gemeentewet naar aanleiding van de nieuwe grondwet van 1848
1986 Gemeentelijke herindeling. Vianen vormt met de voormalige gemeenten Hagestein en Everdingen de nieuwe gemeente Vianen. Ook gaat Vianen over van de provincie Zuid-Holland naar Utrecht.
2019 Gemeentelijke herindeling. De gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik vormen samen de gemeente Vijfheerenlanden.
Vijfheerenlanden
De naam komt van het streek en polderlandschap ‘Vijfheerenlanden’. De oorsprong van deze naam is te vinden in de acties van 5 heren: Van Arkel, Ter Leede, Hagestein, Everdingen en Vianen. Deze mannen namen in 1284 samen maatregelen tegen de wateroverlast uit de Gelderse Betuwe door de aanleg van de Diefdijk. De gemeente ligt in deze streek. En dus was de naam Vijfheerenlanden een logische keuze.
De nieuwe gemeente behoort bij de provincie Utrecht.
Beeldende Lichtornamenten van Han Goan Lim
De lichtornamenten zijn in 1995 aangebracht. Zij gaan over de geschiedenis van Leerdam en over de Glasindustrie. Han Goan vond inspiratie uit traditionele glaswerken, uit het mozaïek, het medaillon en de caleidoscoop. Bedoeling van hem is om een relatie te leggen tussen cultuurhistorie enerzijds en de tijd van nu anderzijds. De opbouw is gelaagd en bestaat uit neon achter gekleurd glas. Het neon heeft drie of vier kleuren (rood, blauw, groen en oranjerood). De combinatie geeft diepte en geeft telkens weer een andere beleving vanuit een andere hoek. De ruitjes meten 10×10 cm. Er is gebruik gemaakt van “antiekglas”, authentiek en handgemaakt. Hoewel dat niet overal opgaat, ondersteunt het ornament de identiteit van de plek. Het ornament over de Veerpoort staat bijvoorbeeld op de plek waar vroeger de Veerpoort stond.
De Glasfabrieken in Leerdam
Leerdam heeft een rijke glashistorie die zich aan de hand van jaartallen grofweg laat samenvatten in de volgende markante momenten:
1765
Start van de glasproductie in Leerdam door de zes gebroeders Pilgram uit Duitsland
1878
Start van de tafel- en gebruiksglasproductie in Leerdam
1912
Cochius directeur van de Glasfabriek.
Deze bevlogen en ambitieuze fabrieksdirecteur Marijn Cochius (1874-1938) bestuurde de Glasfabriek Leerdam van 1912 tot 1933 en veranderde het Nederlandse glaslandschap. Hij nodigde (vanaf 1915) kunstenaars en architecten uit voor moderne, vernieuwende ontwerpen. En dat waren niet de minsten. Nederlandse architecten zoals Karel de Bazel en H.P. Berlage, maar ook de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright. Ze deelden de droom van Cochius om goed ontworpen en betaalbaar glaswerk te ontwerpen voor een groot publiek. Er werden prachtige ontwerpen gemaakt. Enkele design klassiekers zelfs.
Nu
Op dit moment zijn er nog twee fabrieken (in Amerikaanse handen): Owens Illinois (flessen) en Libbey (gebruiksglas).